BAKA bölgenin ekonomik geleceğini şekillendiriyor

Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) öncülüğünde yürütülen TR61 Bölgesi Akıllı Uzmanlaşma Stratejisi (S3) Platformu ikinci toplantısı, Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü Senato Salonu'nda gerçekleştirildi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteğiyle yürütülen ve bölgenin ekonomik geleceğini şekillendirecek olan strateji, Antalya, Isparta ve Burdur'u kapsayan TR61 Bölgesi'nin dört temel ihtisas alanındaki yenilikçilik faaliyetlerine odaklanıyor. Bu alanlar arasında Akıllı ve Sürdürülebilir Turizm, Fonksiyonel Kimyasallar ve Sağlık Ürünleri, Akıllı ve Sürdürülebilir Tarım-Gıda Sistemleri ve Havacılık bulunuyor.

Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen ve uygulama süreci Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilen Türkiye'de Akıllı Uzmanlaşma Stratejilerinin Geliştirilmesi ve Uygulanması için Kapasite Artırımı Teknik Yardım Projesi hedefini belirledi. Amaç, yenilik merkezli büyüme yaklaşımının bölgesel düzeydeki politika çerçevesinin oluşturulması olarak tanımlanabilecek akıllı uzmanlaşma alanında kapasitenin geliştirilmesi, tecrübenin artırılması ve oluşan kapasitenin ülkemizin tüm bölgelerine yaygınlaştırılması. Projenin nihai aşamasında, strateji belgesi hazırlanması hedeflenen üç pilot bölge arasında yer alan TR61 Bölgesi (Antalya, Isparta, Burdur) için akıllı uzmanlaşmaya konu olacak ihtisas alanları belirlendi ve akıllı uzmanlaşma stratejisi oluşturuldu. Stratejinin yürütülmesi için; bölge üniversitelerinin, teknoloji geliştirme bölgelerinin, il ticaret ve sanayi odalarının, ihtisas alanı/özel sektör temsilcilerinin ve Batı Akdeniz Kalkınma Ajansının katılımıyla TR61 Bölgesi S3 Platformu oluşturuldu. Platform ilk toplantısını Antalya Ticaret ve Sanayi Odasında, ikinci toplantısını Akdeniz Üniversitesinde gerçekleştirdi.

Akıllı uzmanlaşma: Bilgi ve icra çarklarını birleştirme

Bölgesel kalkınma yol haritasına yön vermek ve yenilikçilik çalışmalarına katkı sağlamak üzere çok sayıda paydaş TR61 Bölgesi S3 Platformu ikinci toplantısında hazır bulundu. Toplantının açılışında, BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler, akıllı uzmanlaşma stratejisinin (S3) önemini vurgularken, "Kısaca hazırlık sürecinden bahsetmek isterim. TR61 Bölgesi S3 hazırlık süreci aslında CEDIS3 Projesi'nin parçası olarak başladı" açıklamasında bulundu. Güler, icra çarkı ile bilgi çarkı arasındaki boşluğun kapatılması gerektiğini belirterek, "İcra çarkıyla bilgi çarkı arasındaki boşluk arttığı sürece maalesef icra ile bilgi arasında bir uyumsuzluk ortaya çıkıyor" dedi. S3 hazırlık sürecinde, Stratejik Yetki Analizi, Nicel Analiz (Ekonomik, İnovatif ve Bilimsel Potansiyel), Nitel Analiz, Girişimci Keşif Süreci (EDP) ve Politika Karması oluşturma gibi aşamalar tamamlanmıştır" dedi.

"Paydaşlar arasında etkileşimin daha çok artması lazım"

Özel sektör ve akademinin etkileşimi üzerine de düşüncelerini aktaran Güler, rekabetin ancak "bileşik kaplar" ilkesiyle sağlanabileceğini şu ifadelerle anlattı:

"Bir bölge rekabet edebilirse ancak kamu, özel sektör, sivil toplum ve üniversite gibi tüm paydaşlar birleşik kaplar şeklinde çalışırsa rekabet edebilir. Aksi takdirde sadece ticarileştirilebilir bilgi üretmek belli bir süre sonra ticari faaliyetleri sürdürülebilir kılmaktan öteye çıkmaz. Nihayetinde bir taraftan da bilgiye para harcanması gerekiyor. Bu bağlamda bilgiye de kaynak aktarılması lazım. Sırf o sebeple paydaşlar arasında etkileşimin daha çok artması lazım." Güler, Akıllı Uzmanlaşma Strateji Belgesi'nin uluslararası fonlara erişim ve network oluşturma konusunda şimdiden somut sonuçlar ürettiğini belirterek, "Biz bu süreci başlatmamızdan itibaren şu ana kadar üç adet Horizon Proje teklifi sunduk. Bu süre içerisinde ve bu sadece S3 çalışıyor olmanın sağladığı doğrudan somut çıktısı oldu. Ayrıca Yerel Kalkınma Hamlesi Teşvik Programı sürecinde de akıllı uzmanlaşma stratejimiz temel referans belgeler arasında yer almıştır" dedi.

Üniversite-iş dünyası-sivil toplum-kamu kuruluşları iş birliği

Katılımcılar Dörtlü Sarmal yönetişim yapısının güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Bu model, güçlü bir araştırma altyapısının, özel sektörün, sivil toplumun ve kamu otoritelerinin birlikte çalışmasını öngörüyor.

Yetkinlik haritası ve TTO'ların rolü

Temsilciler, üniversitelerdeki yetkinliklerin tespit edilmesinin (yetkinlik envanteri) önemini sıklıkla dile getirdi. Alaaddin Keykubat Üniversitesi Rektör Yardımcısı Atıf Bayramoğlu, "birbirimizle haberdar olma noktasında çok daha fazla şeye ihtiyacımız var" diyerek bu tespiti destekledi.

Antalya Teknokent Genel Müdürü İbrahim Yavuz, Teknoloji Transfer Ofislerinin (TTO) bu mekanizmada modül olarak çalışabileceğini belirtti. Antalya OSB Teknoloji Geliştirme Bölgesi Genel Müdürü Aylin Tümay ise firmalar acil akademik bilgiye ihtiyaç duyduklarında hızlıca ulaşabilecekleri bir veri bankasının gerekli olduğunu vurguladı.

Süleyman Demirel Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Semical Teknoloji Genel Müdürü Prof. Dr. Serdar Sezer, Marmara Teknokent'in Serbest Bölge ile Entegrasyonu modelini örnek göstererek, Ar-Ge ve kimya sektöründeki ithal girdilere ulaşım kısıtlarını aşmak için bu tür bir entegrasyonun bölge için ufuk açıcı olabileceğini ifade etti.

Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürü Candemir Zoroğlu, turizm sektöründe kişi başı gecelik harcamayı 67 dolardan 108 dolara çıkarmayı hedeflediğini belirterek, turizmde dijitalleşme ve akıllı uygulamaların komisyon ödenen yurt dışı platformlarına alternatif oluşturması gerektiğini söyledi.

BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler bölgesel iş birliğinin artırılması gerektiğini tekrar vurgulayarak, "Oyüzden ya hep birlikte, bölge paydaşları olarak bir şeye yöneleceğiz ya da hiçbir şeye yönelemeyeceğiz" dedi.

Platformun bir sonraki toplantısının 2026 yılının Mart veya Nisan ayında Isparta'da yapılması kararlaştırıldı.