Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, düzenlediği toplantıyla 2018 yılını değerlendirdi ve 2019 yılından beklentilerini anlattı. Ekonominin de en az siyaset kadar konuşulması gerektiğini anlatan Çetin, "Ekonominin de siyaset kadar gündemde yer alması gerekiyor. Biliyorsunuz bu sene ciddi bir ekonomik küçülme yaşıyoruz. Bundan dolayı daha fazla ekonomi konuşmamız gerekiyor. Bu yıl çok karamsarız ve bu karamsarlığı da üzerimizden atmamız gerek. Tabi piyasaya ve ekonomik verilere bakarken karamsar olmamak mümkün değil. Bildiğiniz gibi 2018'deki daralma en çok inşaat sektöründe. Dördüncü çeyrekteki düşüş bütün sektörleri ilgilendiriyor. Sektörel güven endeksine baktığımızda en kötü durumda inşaat sektörü var, hizmet sektörü bir miktar çıkışta, perakende sektörü de çok kötü durumda değil. Tüketici güven endeksinde geçen yıla göre büyük sorun var. Geçen yılı yüzde 58.7 ile kapatmıştık, bu yıl 58,2 ile başladık, ikinci ayda da maalesef 57.8'e düştü. Bu da tüketicinin piyasaya ne kadar güvendiğini gösteren en önemli endeks. Bunları her ay meclisimizde de değerlendiriyoruz. Ekonomi yönetimi de şu aralar çok ciddi önlemler almaya başlıyor. İstihtamda çok sıkıntılar yaşamaya başladık. Bu sene ekonomik ve sektörel olmak üzere iki şura yaptık. Yedi tane bakanın 7.5 saat kalkmadan dinlediği ve sonrasında değerlendirmeler yaptığı bir şura oldu. Ekonominin başındaki bakanlarımızla konuştuğumuzda biraz daha ekonomiye güvenmemiz gerektiğini söylüyorlar. Umuyorum mart ayından sonra ciddi bir sıkıntı yaşamayız. Gereken tedbirleri de hükümetimiz alır diye düşünüyorum. Seçimden sonra güven arttırmayla ilgili ciddi eylemler yapılacak. Hükümetimiz reformları da konuşmaya başladı. Artık yapısal reformlarla ilgili çok ciddi çalışmalar yapmamız gerekiyor. Hem hukuktu hem Anayasa'da hem de mali disiplinde artık reformları bekliyoruz" dedi.
2018 yılı değerlendirmesi
2018 yılını değerlendiren Çetin şöyle konuştu: "2018 yılı turizmde bir rekor yılı oldu. Diğer verilerde de Türkiye ortalamasından daha iyi bir performans kaydettik. Çalışan sayısı artışı Türkiye’de negatif iken, Antalya’da %5.5 arttı. Karşılıksız çek oranı son aylarda %4’e çıktı, fakat yıl ortalaması makul düzeyde kaldı. 2016’da %8’lere çıktığımız için %4 düzeyi bile henüz çok yüksek sayılmaz. Vergi ve KDV tahsilatında 2018’de Türkiye ortalamasının çok üzerine çıktık. Yatırım teşvik belgelerinde de olumlu bir gelişme kaydettik. Konut satışları Türkiye’de eksi iken, Antalya’da %4.4 oranında arttı. Yıl sonuna kadar veriler böyle geldi, fakat son aylarda Antalya verilerinde de bozulma başladı. Antalya’da kredi hacmi Eylül ayında 94 milyar liraya çıkmıştı, Aralık ayında 83 milyara indi. Kamu bankalarının kredi kampanyalarına rağmen bu daralma gerçekleşmiştir. Ocak ayında KDV tahsilatında halen Türkiye'ye göre daha iyi durumdayız, ama yavaşlama görüyoruz. Konut satışlarımız Ocak ayında Türkiye ortalamasıyla aynı ölçüde, yaklaşık dörtte bir oranında düştü. Ocak ayında ihracatımızda da mermer ihracatına bağlı gerileme gördük. Dünya ekonomisinde yavaşlama, Çin'de inşaat yatırımlarının azalması ihracatımızı etkilemektedir. Yaş meyve ve sebze ihracatımız tek haneli oranlarda artmaktadır. Irak gibi birkaç pazara sebze ihracatı azaldı. Üründe azalma, maliyet ve fiyat artışları da ihracatı yavaşlatmaktadır."
2019 yılı beklentileri
2019'un başında olmamıza rağmen satış beklentilerinin olumsuz olduğuna değinen Çetin, "2019’da satış beklentisi olumsuz çıkmıştır. Satışlarda azalma bekleyen oranı bir önceki yıl %30 iken, bu yıl %57’ye çıktı. Bu karamsarlık oranı kent merkezindeki konaklama sektöründe bile %40’tır. Bazı sektörlerde %60’a çıkmaktadır. Turizmde artışın devam etmesini beklerken, buna rağmen işletmelerde karamsarlığın beklediğimizden fazla olduğunu anlıyoruz. Türkiye ekonomisi geneline ilişkin beklenti ise daha da kötüdür. %63.5 ekonominin kötüye gideceği düşüncesindedir. En önemli sorunlar durgunluk, vergi ve primlerin yüksekliğidir. Ekonomide temel sorunlar sıralaması önceki yıla göre değişmemiştir. İşyerlerinin destek taleplerinin sıralaması da değişmemiştir. Vergi ve prim indirimi, kredi faizi indirimi, kira desteği ilk 4 sıradadır. Ancak, daha sonraki grupta önceki yıl ödeme erteleme talepleri varken, bu yıl kredi ve tahsilat öne çıkmıştır. Bir önemli hususta Türkiye ekonomisi sorunlarıyla ilgili sorudadır. İşsizlik ilk sıraya çıkmıştır. Ekonomide belirsizlik ikinci sırada yerini korumaktadır. Faiz oranlarının yüksekliği önceki yıl gibi, üçüncü sırada. Dış politika sorunları ikinci sıradan beşinci sıraya gerilemiştir. Türkiye ekonomisine ilişkin beklenti Antalya ekonomisi beklentisinden daha olumsuzdur" diye konuştu.
Yeni istihdam teşviği
Son olarak istihdamın çok önemli olduğunu ve devletin de bu konuda yeni teşvikler yaptığını dile getiren ATSO Başkanı Çetin, "Biz staj protokolleri yaptık. İlk etapta 36 öğrenciye staj yaptırdık, bunların 18-20 tanesi iş teklifi aldı. İkinci etapta 140 tane öğrenciye staj yerleri arıyoruz. Bu öğrencilere 3.5 aylık staj yeri bulmak ortalama 2 ayımızı alıyor. Üniversitede de stajla ilgili çalışmalar yapacağız. Şimdi önümüzde iki önemli iş var. Bunlardan biri istihtam seferberliği. Antalya üzerine düşen görevi yaparak 150 bin civarında hedef gösterdi. Geçtiğimiz sene de 150 bin hedef gösterip,186 bin istihtam sağlamıştık. Rakamların bu kadar yüksek olmasının nedeni şehrimizin turizm kenti olması. En son açıklanan bir teşvik var. Aldığınız her işçiye 3 ay tüm ücreti vergiler dahil ödeniyor. Bu turizm için çok önemli. Çünkü turizmci mart-nisan aylarında bütün işçisini alacak. Bu demektir ki bir otel aldığı her işçinin 3 aylık maaşı kadar miktarı destek olarak alacak. 3 aydan sonraki 9 aylık süreçteki tüm vergileri ve primleri yine devlet tarafından karşılanacak" şeklinde konuştu. Mahsum ALTAŞ