ANTALYA, DOMATES KARARINA TEPKİLİ

ANTALYA, DOMATES KARARINA TEPKİLİ

Tarım ve Orman Bakanlığı, aldığı kararla bir gecede domates ihracatını “gıda arz güvenliği ve fiyat istikrarının sağlanması” gerekçesiyle 14 Nisan 2023’e kadar kısıtladı. Türkiye, 13 milyon ton domates üretiyor, bunun yüzde 4’ünü ihraç ediyor.

Türkiye’nin örtüaltı domatesinin yüzde 62’sini üreten Antalya, kısıtlama kararının mağduru olurken, Antalyalı üretici ve ihracatçı karara tepkili.

BAİB’den ATSO’ya, Ziraat Mühendisleri Odası’ndan Ziraat Odası’na kadar tarımla ilgili birçok kurumun temsil edildiği Antalya Tarım Konseyi, bugün (Cumartesi) üyelerini toplayarak ihracat kısıtlaması kararını değerlendirecek.

Domatesi fidesini tarla ile buluşturan üreticiden, yurtdışına pazarlayan ihracatçısına kadar her kesimle konuştum. Domatesin, üretiminden ihracatına emek sarf eden, bu işten para kazananların görüşünü noktasına virgülüne dokunmadan sizinle paylaşıyorum.

ÇİFTÇİ BORCUNU NASIL ÖDECEYECEK

Antalya Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp:

“Domates toplamak için sabah tarlaya inecek olan çiftçi, gece domatese ihracat kısıtlaması getirildiğini öğrendi. Böyle bir şey olamaz. Bu karardan geri adım atılmazsa çiftçinin malı yere düşer. Çiftçi, Eylül Ekim’de borçlanarak domates fidesini toprakla buluşturdu. Şimdi malını hasat edecek, ihracata gönderecek, borcunu ödeyecek, biraz da para kazanacaktı. Ama yasak kararıyla karşı karşıya kaldı, çiftçinin malı elinde kaldı. Bu çiftçi ne yapsın? Bu yanlıştan bir an önce dönülmeli. Yoksa seneye domates üretecek çiftçi bulamazsınız.”

İHRACATÇININ PAZAR KAYBI ENDİŞESİ

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu:

“İhracata kısıtlama kararından en büyük zararı çiftçi, ardından da ihracatçı görecek. İhracatçının değişik ülkelerle sözleşmeleri vardı, bu kararla ihracatçı ciddi cezalarla karşı karşıya kalacak. Öte yandan hedef pazarımız Avrupa, İspanya’dan domates tedarik edecek, pazar kaybı sorunuyla da karşı karşıyayız.”

KISITLAMALAR ÜRETİME ZARAR VERİYOR

Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Başkanı Ali Çandır:

“Üreticimiz ihracat amaçlı domatesini üretti. Tam para kazanacağı dönemde kısıtlama kararıyla karşı karşıya kaldı. Kısıtlamanın biteceği 14 Nisan’dan sonra zaten örtü altında domates kalmayacak. Yakın zamanda sel felaketi yaşan Batı Antalyalı üretici için ihracat kısıtlaması ikinci bir darbe olmuştur. Her zaman söylüyoruz; üretimi ve ticareti yasaklarla, kısıtlamalarla değil planlama ile çözmenin yollarını bulmalıyız. Geçmiş deneyimlerimiz, ihracatını kısıtladığımız, yasakladığımız ürünlerin fiyatlarında kalıcı düşme olmadığını gösteriyor. Bugün aldığımız kısıtlama kararı üreticiyi üretimden vazgeçirir, bu da uzun vadede fiyatların daha yukarı çıkmasına neden olur. Bunun örneklerini limonda, soğan, patateste gördük. Havaların ısınmasıyla domates fiyatının düşeceğini Şubat Meclisi’mizde de dile getirmiştik. İhracat kısıtlaması kararı son derece yanlıştır, bu karar geri çekilmelidir.”

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ali Bahar:

“Yıllarca rakip üretici ülkelerden güçlükle elde edilen pazarların bir günde kaybedilmesine sebebiyet verecek bir karar. Bu pazarların kaybı da bir sonraki yılın üretim planlamasını çok ciddi şekilde etkileyecektir. 14 Nisan’da açılsa dahi yabancı zincir marketler başka tedarikçi ülkelerle anlaşmalar yaparak taahhüt verecektir ve Türkiye için dönüşü uzun yıllar alacaktır. Kaldı ki rakip üretici ülkeler özel ve uzun süreli anlaşmalar yapmadan ürünlerini vermeyeceklerdir. Bağlayıcı olmak için durumu fırsata çevireceklerdir. Hali hazırda taahhüt edilmiş işletmelerde yabancı marketlere hazırlanmış ürünler an itibariyle yasak kapsamına girmesi milyonlarla ifade edilen değerlerin kaybolmasıdır”

İHRACAT İÇİN ÜRETEN ÜRETİCİ ÜRETİMDEN ÇEKİLEBİLİR

BAİB ve ATB Yönetim Kurulu Üyesi, komisyoncu ve ihracatçı Cüneyt Doğan:

“Türkiye’nin ürettiği domatesin yüzde 4’ünü ihraç ediyor. Mart Nisan ayında ürettiğimiz domatesin yüzde 50’ye yakınını ihracat ediyoruz. Bu dönem ihraç edilen domatesin ekimini çiftçi Eylül Ekim aylarında yaptı. Üretici masraf edip ihracata yönelik üretimini planladı. Mart ayı domates hasadının en bol olduğu dönem. Havaların da ısınmasıyla ürünün bollaştığı bir dönemde ihracata kısıtlama getirmek üretime zarar verecektir. Kısıtlama süresinde domates fiyatı iç piyasada düşecek ama büyük maliyetlerle ürünü yetiştiren üretici büyük zarar görecektir. Kararın bir gecede çıkması ve hemen uygulanması da domates paketleyen ihracatçıyı olumsuz etkilemiştir, domates ihracatçının elinde kalmıştır. İhracatçı domatesi ya maliyetinin altında iç pazara satacak ya da çöpe dökecektir. Limon, portakal, soğan ve patatesteki yasaklar ihracat pazarlarının kaybedilmesine neden oldu, domateste de aynı şey olacak. Önümüzdeki dönem ihracata yönelik üretim yapan üretici ‘acaba yasak gelir mi?’ endişesiyle üretimden çekilebilir. Yasak, kısıtlama yerine üretim planlaması ve çiftçiye doğru destekleme verilmeli.”

ÖNCE ÜRETİM MALİYETLERİNİ DÜŞÜRÜN

Ziraat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Prof. Dr. Dursun Büyüktaş:

“13 milyonluk domates üretimimiz var. Bunun bir bölümünü ihraç ediyoruz. Üreticilerin bir bölümü sadece ihracata yönelik ürün üretiyor. Kısıtlama kararıyla bu ürünler çiftçinin elinde kalacak. Seneye bu üreticiden üretim bekleyemezsiniz. Fiyatların düşmesi için bir şey yapılacaksa başta gübre, ilaç, tohum, enerji gibi üretim maliyetlerini indirin. Üretici de daha ucuza üretip, ucuza pazara sunsun. Polisiye önlemlerle fiyat kontrolü yapamazsınız.”

Evet, tarım sektörünün görüş ve düşünceleri böyle. Yorum sizin.